ปลาไหลญี่ปุ่น Ushi-no Hi (丑の日) กับวัฒนธรรมการกินปลาที่น่าสนใจ

          คนญี่ปุ่นหลงใหลในการกินปลาดิบกันอย่างมาก แต่รู้หรือไม่? ในบรรดาเมนูปลาที่คนญี่ปุ่นชื่นชอบหนึ่งในนั้นมีปลาไหลอยู่ด้วย เพราะปลาไหลเป็นเมนูที่ให้คุณค่าทางอาหารมากมาย ช่วยเสริมความแข็งแรงให้แก่ร่างกาย แถมยังเป็นเมนูคลายร้อนที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก จนมีเทศกาลกินปลาไหลที่มีชื่อว่า โดโย โนะ อุชิ โนะ ฮิ (Doyo no Ushi no hi)

ทำไมคนญี่ปุ่นถึงชอบกินปลาไหลกันนะ

ปลาไหล หรืออุนางิ อาหารที่คนญี่ปุ่นโปรดปรานกันเป็นอย่างมาก เพราะเชื่อกันว่า กินปลาไหลจะทำให้มีพลัง โดยเฉพาะในหน้าร้อน ด้วยอากาศที่ร้อนปรอทแตก ร่างกายเริ่มมีความเหนื่อยล้า พละกำลังเริ่มลด เกิดอาการอ่อนเพลียจากแสงแดดที่แผดเผา ทำให้คนญี่ปุ่นพยายามหาวิธีคลายร้อนจนมาค้นพบว่า การกินปลาไหลในช่วงหน้าร้อน ทำให้ร่างกายแข็งแรง ไม่อ่อนล้าอ่อนเพลียในวันที่อากาศร้อนได้ เพราะปลาไหลเป็นแหล่งอาหารที่อุดมไปด้วยพลังงานนั่นเอง

           อีกทั้งในช่วงหน้าร้อนนี้ ปลาไหลจะมีเนื้อแน่น รสชาติที่หวานและอร่อยมากที่สุด ทำให้คนญี่ปุ่นชื่นชอบการกินปลาไหลในช่วงฤดูร้อนเข้าไปอีก ทำให้ทุกครั้งที่มีเทศกาลกินปลาไหล คนญี่ปุ่นให้ความสนใจและยืนต่อคิวกันเป็นจำนวนมาก เพราะพวกเขาเชื่อกันว่าการกินปลาไหลในช่วงเทศกาลนี้ จะทำให้ร่างกายแข็งแรงไปตลอดทั้งปีอีกด้วย

ที่มาของวันแห่งการกินปลาไหล 

วันกินปลาไหล ในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า “อุชิ โนะ ฮิ” มักจะมีจัดขึ้นในช่วงหน้าร้อน คนญี่ปุ่นนิยมกินปลาไหลในช่วงหน้าร้อนกันมาก จนมีเทศกาลที่มีชื่อว่า “โดโย โนะ อุชิ โนะ ฮิ” หรือเทศกาลกินปลาไหล ซึ่งเทศกาลนี้จะจัดขึ้นในช่วงราว ๆ กลางฤดูร้อนของทุกปีราวกลางเดือน ก.ค. หรือต้นเดือน ส.ค. บางปีอาจจัดแค่วันเดียว บางปีอาจจัดขึ้น 2 ครั้ง โดยที่วันจัดงานเทศกาลไม่ได้มีการกำหนดตายตัว ส่วนใหญ่มักจะจัดขึ้นในวันที่มีอุณหภูมิสูงสุดในรอบปี ที่เรียกว่า “โดโย โนะ อุชิ โนะ ฮิ” นั่นเอง

คำว่า “โดโย” หมายถึง ช่วงรอยต่อของฤดูต่าง ๆ โดยปกติมักมีระยะเวลา 18-19 วัน ก่อนเข้าช่วงฤดูต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นก่อนฤดูใบไม้ผลิ ฤดูร้อน ฤดูใบไม้ร่วง รวมถึงฤดูหนาว และในแต่ละฤดูจะมีธาตุประจำฤดูอยู่ ได้แก่

• ฤดูใบไม้ผลิ เป็นธาตุไม้
• ฤดูร้อน เป็นธาตุไฟ
• ฤดูใบไม้ร่วง เป็นธาตุทอง
• ฤดูหนาว เป็นธาตุน้ำ
• รอยต่อแต่ละฤดู เป็นธาตุดิน

           ส่วนคำว่า “อุชิ โนะ ฮิ” หมายถึง วันฉลู หรือวัวตามปีนักษัตรของปฎิทินจันทรคติของจีน เมื่อนำคำทุกหมดมารวมกันจะได้ว่า “โดโย โนะ อุชิ โนะ ฮิ” หมายความว่า วันที่อยู่ในช่วงรอยต่อของการเปลี่ยนฤดูในวันวัว ซึ่งปีวัวอาจมี 1 หรือ 2 ครั้งต่อปีเท่านั้น

           คนญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับวันวัวในช่วงฤดูร้อนมาก เพราะเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านจากฤดูหนึ่งไปสู่ฤดูหนึ่ง ทำให้ต้องระมัดระวังเรื่องสุขภาพมากเป็นพิเศษ และมักกินอาหารที่ช่วยให้ร่างกายแข็งแรง อีกทั้งยังเชื่อว่า “วัว” เป็นตัวแทนของธาตุน้ำที่จะเข้ามาช่วยปรับสมดุลในร่างกายได้เป็นอย่างดี เพราะธาตุน้ำสามารถต่อกรกับธาตุไฟได้ คนญี่ปุ่นจึงเลือกกินอาหารที่มีคำว่า “อุ” และปลาไหลที่มีคำว่า “อุ(อุนางิ)” ด้วยจึงเป็นตัวเลือกที่ดี  ให้พลังงานสูง พร้อมคุณค่าทางโภชนาการมากมายที่สำคัญช่วยขจัดความเหนื่อยล้าในช่วงฤดูร้อนได้

วันแห่งการกินปลาไหลเกิดขึ้นได้ยังไง?

ความเป็นมาของวันกินปลาไหลยังไม่แน่ชัด แต่มีเรื่องเล่ามากมายที่เล่าขานสืบต่อ ๆ กันมา แต่มีอยู่ตำนานหนึ่งที่บอกเล่าว่า ในสมัยเอโดะมีนักวิชาการท่านหนึ่งนามว่า “ฮิรากะ เก็นไน” สมัยนั้นเขาได้เป็นที่ปรึกษาให้กับพ่อค้าร้านขายปลาไหลรายหนึ่ง เพราะเขาขายปลาไหลในช่วงฤดูร้อนได้ไม่ดีเอาเสียเลย ฮิรากะจึงให้คำแนะนำแก่พ่อค้ารายนั้นว่าให้ติดป้ายหน้าร้านว่า “วันนี้เป็นวันอุ” หรือ “วันนี้เป็นวันแห่งปลาไหล” (โดโย โนะ อุชิ โนะ ฮิ อุนางิ โนะ ฮิ) เพื่อเป็นการดึงดูดความสนใจของลูกค้า และจากข้อความนี้เองทำให้ลูกค้าเกิดความสนใจเป็นอย่างมาก ทำให้เกิดเป็นธรรมเนียมในการกินปลาไหลขึ้นมาในทุกช่วงฤดูร้อน

เมนูปลาไหลยอดนิยมที่ต้องลอง!

• ข้าวหน้าปลาไหล “อุนะด้ง (Unadon)” เป็นการนำเอาปลาไหลทะเลที่เรียกว่า อุนะงิ (Unagi) มาย่างแบบคะบะยากิให้หอมกรุ่น แล้วราดด้วยซอสเทริยากิฉ่ำ ๆ จากนั้นนำปลาไหลที่ย่างเรียบร้อยแล้วไปวางไว้บนข้าวสวย แล้วราดซอสสูตรพิเศษของแต่ละร้านลงไปอีกที เสร็จแล้วเสิร์ไฟใส่ชาม เป็นเมนูที่แค่เห็นก็น้ำลายไหลแล้ว ยิ่งกลิ่นหลังปรุงเสร็จใหม่ยิ่งไม่ต้องพูดถึง เพราะความหอมช่วงยั่วน้ำย่อยในกระเพาะอาหารได้เป็นอย่างดีเลยล่ะ
• ข้าวหน้าปลาไหล “อุนะจู (Unaju)” เป็นข้าวหน้าปลาไหลเหมือนกับอุนะด้ง มีกรรมวิธีการย่างเหมือนกัน แต่ต่างกันที่ภาชนะที่ใส่ เพราะอุนะจูจะเสิร์ฟมาในกล่องข้างสี่เหลี่ยม ทำให้ได้ข้าวและปริมาณของปลาไหลที่เยอะกว่า ราคาจึงแพงกว่าแบบชาม

                เรื่องวัฒนธรรมการกินนี่ต้องยกให้ญี่ปุ่นจริง ๆ เลยครับ เอาล่ะ อ่านมาถึงตรงนี้แล้วเพื่อน ๆ คงอยากกินปลาไหลญี่ปุ่นกันบ้างแล้ว ถ้าใครหิวก็ไม่ต้องรอกินวันแห่งการกินปลาไหลนะครับ สามารถเดินเข้ามาในร้าน Kabucha sushi ร้านอาหารญี่ปุ่นได้เลยหรือสั่งผ่าน Delivery แล้วลองสั่งเมนูข้าวหน้าปลาไหลที่ได้แนะนำไปรับรองว่าอร่อยถูกใจแน่นอน ด้วยเนื้อปลาไหลที่คัดสรรจากญี่ปุ่นเป็นอย่างดีจึงคงความสดเนื้อแน่นเด้ง พอนำมาย่างให้มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ และปรุงรสด้วยซอสสูตรพิเศษจากเซฟผู้เชี่ยวชาญจึงช่วยชูความอร่อยของเนื้อปลาไหลให้โดดเด่นมากยิ่งขึ้น อร่อยแบบนี้ต้องมาลองเองแล้วจะรู้!