หน้าร้อนนี้ ชาวญี่ปุ่น ได้เวลาทำพิธี ชิโนะวะคุกุริ (茅の輪くぐり) ไล่สิ่
ฤดูร้อนของ ญี่ปุ่น จะเริ่มขึ้นในช่วง เดือนมิถุนายน ไปจนถึง เดือนสิงหาคม เป็นฤดูแห่งเทศกาลและความรื่นเริงตามเมืองต่าง ๆ ให้เที่ยวชมตลอดทั้งหน้าร้อน แต่มีพิธีกรรมหนึ่งที่ ชาวญี่ปุ่น ชอบทำกันในเพราะเชื่อว่าทำแล้ว จะช่วยปัดเป่าสิ่งไม่ดีออกไป และ เป็นการอธิษฐานให้ครอบครัว และ ตนเองมีแต่ความสุข โดยพิธีกรรมนี้มีชื่อว่า “ชิโนะวะคุกุริ” แต่จะเป็นพิธีกรรมแบบไหน ต้องทำอย่างไรบ้าง Kabocha จะมาเล่าความเป็นมาของพิธีให้นี้ฟัง เผื่อใครได้ไป ญี่ปุ่นช่วงนี้ ลองแวะไปทำพิธีกันได้นะคะ
รู้จักกับ “ชิโนะวะคุกุริ” พิธีกรรมหน้าร้อนของญี่ปุ่น
พิธีกรรมชิโนะวะคุกุริ เป็นพิธีกรรมของ ศาสนาชินโต ซึ่งจะจัดขึ้นในวันช่วงวันสุดท้ายของครึ่งปีแรกใน เดือนมิถุนายน หรือ วันที่ 30 มิถุนายน ของทุกปีที่ศาลเจ้าหลายแห่งทั่วประเทศ เป็นวันที่ ชาวญี่ปุ่น จะชำระล้างสิ่งที่ไม่ดีทั้งร่างกายและจิตใจออกไป แล้วขอบันดาลให้พบเจอแต่ความสุข และ มีสุขภาพที่ดีตลอดครึ่งปีหลัง ผ่านการเดินผ่านลอด "ชิโนวะ" หรือหญ้าขนาดใหญ่ 3 ครั้งเป็นรูปแปด ซึ่งเป็นเลขมงคลที่ ชาวญี่ปุ่น เชื่อว่าเป็นการสื่อถึงความไม่มีที่สิ้นสุด
ชิโนวะ เป็นคำที่มาจาก ตำนานในญี่ปุ่น ที่มีการกล่าวไว้ว่า การนำหญ้าเล็ก ๆ มาทำเป็นวงกลมแล้วนำมาห้อยไว้ที่สะโพก จะช่วยปัดเป่าโรคภัย และ ความชั่วร้ายต่าง ๆ ได้ ในขณะที่หญ้าที่ปรากฏอยู่ภายในศาลเจ้านั้นทำจากหญ้าที่มีทั้งความยาวหลายเมตรนำมามัดรวมกันให้มีขนาดใหญ่ เพื่อให้คนสามารถลอดเข้าไปได้ง่าย
ต้นกำเนิดพิธีกรรมไล่สิ่งชั่วร้าย
พิธีกรรมนี้มีตำนานเล่าว่า ได้มีชายคนหนึ่งชื่อว่า “ซูซาโน โนะ มิโคโตะ (Susanoo-no-Mikoto)” เดินทางเร่ร่อนมาขอพักอาศัยกับสองพี่น้องที่มีชื่อว่า “โซมิน โชไร” และ “โคตัน โชไร” ตัวโคตันเห็นว่าเป็นชายแปลกหน้าจึงปฏิเสธไม่ให้เข้ามาพักอาศัยด้วย แต่ คนโซมิน เห็นแล้วกลับให้การต้อนรับเป็นอย่างดี
หลายปีต่อมา ชายคนดังกล่าวได้ปรากฏตัวอีกครั้งที่ บ้านของโซมิน แต่การมาครั้งนี้เขาได้กลายเป็นเทพเจ้า (เทพเจ้าแห่งพายุและท้องทะเล) แล้วมอบห่วงหญ้าเล็ก ๆ ให้ พร้อมกับกำชับว่าหากรู้สึกเจ็บป่วยให้เอาห่วงนี้มาห้อยไว้ที่เอว จะทำให้เขาหายรอดจากโรคภัยต่าง ๆ ได้ และถ้านำกระดาษที่เขียนคำว่า “โซมิน โชไร” ไปแปะไว้ที่ประตูบ้าน จะช่วยป้องกันโรคระบาดได่
หลังจากนั้นว่ากันว่า โซมิน โชไร ได้รอดพ้นจากโรคภัยหรือ ภัยพิบัติต่าง ๆ พอหลายคนรู้เข้าจึงพากันนำหญ้ามาผูกไว้ที่เอวตาม เพื่อป้องกันสิ่งไม่ดีและความชั่วร้ายต่าง ๆ พอมาถึง สมัยเอโดะตอนต้น ราวปี 1603 - 1868 จากหญ้าเล็ก ๆ ที่ผูกติดกับเอวกลายมาเป็นหญ้าขนาดใหญ่เหมือนในปัจจุบันที่คนสามารถลอดเข้าไปได้ และได้กลายมาเป็นพิธีกรรมในศาสนาชินโตที่ต้องมีการสวดมนต์และชำระสิ่งที่ไม่ดีออกไป
ขั้นตอนการทำพิธีกรรมชิโนะวะคุกุริ
สำหรับพิธีชำระล้างชิโนะวะคุกุริ มีขั้นตอนปฏิบัติ ดังนี้
- เริ่มจากกล่าวสวดมนต์ที่หน้าห่วงก่อน โค้งคำนับ จากนั้นก้าวเท้าซ้ายแล้วเดินลอดห่วงหญ้าเข้า วนออกไปทางด้านซ้าย ในลักษณะทวนเข็มนาฬิกา แล้วมาที่ด้านหน้าห่วงเหมือนเดิม
- ครั้งที่สองก็กล่าวอีกครั้ง แต่ครั้งนี้ให้ก้าวเท้าขวา พอลอดห่วงเข้าไปให้โค้งคำนับ แล้วเลี้ยวไปทางขวาในลักษณะตามเข็มนาฬิกา แล้วกลับมาที่จุดเดิมอีกครั้ง
- ครั้งสุดท้ายให้กล่าวสวดมนต์ แล้วใช้เท้าซ้ายเดินลอดห่วงหญ้าเข้าไปโค้งคำนับ จากนั้นเดินออกไปทางซ้ายลักษณะทวนเข็มนาฬิกาแล้วกลับมาที่เดิม
- ก้าวเท้าซ้าย เดินตรงไปข้างหน้าของศาลเจ้า แล้วสวดมนต์ ปรบมือ 2 ครั้ง โค้งคำนับ เป็นอันจบพิธี
โดยบทสวด หรือการทำพิธีอาจมีความแตกต่างกันเล็กน้อย รวมถึงจำนวนผู้คนที่เข้าร่วมพิธี หากมีคนจำนวนมากบางขั้นตอนอาจต้องถูกตัด หรือปรับเปลี่ยนไปตามความเหมาะสมหลังจากทำอย่างนั้น ให้เขียนชื่อ และอายุลงบนแผ่นกระดาษที่มีรูปร่างเหมือนคน เรียกว่า "ฮิโตกาตะ" เพื่อปัดเป่าเพื่อความชั่วร้าย จากนั้นนำมาลูบทั่วร่างกาย แล้วปัดสามครั้ง ก่อนที่จะนำไปวางไว้ที่ที่ศาลเจ้า หรือปล่อยในแม่น้ำเพื่อชำระให้บริสุทธิ์ตามพิธี
ประเพณีการกินชำระล้างในหน้าร้อนก็มีนะ
ในช่วงฤดูทำพิธีชำระล้างในฤดูร้อนแถบเกียวโต ยังมีประเพณีการกิน "มินาซึกิ" ซึ่งเป็น ขนมญี่ปุ่น แบบดั้งเดิมที่ทำจาก "อุยโร" ลักษณะคล้ายเค้กข้าวที่ทำจากข้าวและน้ำตาลนึ่ง หั่นเป็นสามเหลี่ยมแล้วนำมาราดด้วยถั่วแดง เชื่อกันว่ารูปสามเหลี่ยมเป็นตัวแทนของน้ำแข็งที่ช่วยปัดเป่าความร้อนในฤดูร้อน เพื่อขอพรให้ผ่านลุล่วงไปด้วยดีในช่วงครึ่งปีหลัง และถั่วแดงมีพลังในการปัดเป่าวิญญาณชั่วร้าย ซึ่งชาวบ้านนำเลียนแบบมาจากประเพณีในอดีตที่ขุนนางชั้นสูงมักจะได้รับน้ำแข็งจากจักรพรรดิในหน้าร้อนค่ะ
เรื่องราวของพิธีกรรมและประเพณีของญี่ปุ่นยังมีให้ติดตามอีกเพียบ ถ้าเพื่อน ๆ สนใจรอติตตามอ่านต่อไปเรื่อย ๆ นะคะ ส่วนตอนนี้ใครที่กำลังคิดถึงบรรยากาศของ ประเทศญี่ปุ่น อยากกินอาหารญี่ปุ่น หรือ ขนมญี่ปุ่นแบบดั้งเดิม มาทานได้ที่ ร้านอาหารญี่ปุ่น Kabocha sushi (คาโบฉะ ซูชิ) กันได้ เพราะแค่ก้าวเข้าประตูร้านก็เหมือนพาทุกคนบินตรงไปถึง ประเทศญี่ปุ่นเลย ทั้งการตกแต่งร้านที่ชวนนึกถึง อาหารญี่ปุ่น ที่มีรสชาติใกล้เคียงสุด ยิ่งวัตถุดิบในการทำซูซิ ซาซิมิไม่ต้องพูดถึง เนื้อปลาสด ๆ เหล่านี้เราส่งตรงมาจา กตลาดปลาญี่ปุ่น แบบวันต่อวันเลยทีเดียว รับประกันความสด อร่อยอย่างแน่นอน!!