“เทพเจ้า-ผีสางเทวดา-คนแหกคอก” ต้นกำเนิดศิลปะการแสดงที่เป็น วัฒนธรรมญี่ปุ่น

     ยุคสมัยที่ผันเปลี่ยน ทำให้วัฒนธรรมเก่าแก่หลาย ๆ อย่าง เริ่มเลือนหาย ลดทอนความสำคัญ ตามค่านิยมที่เปลี่ยนไป ศิลปะการแสดงญี่ปุ่น เป็นอีกหนึ่งวัฒนธรรมที่อยู่คู่กับ ชาวญี่ปุ่น มายาวนาน นับตั้งแต่สมัยโบราณ และยังมีชื่อเสียงโด่งดังระดับโลก แต่คุณเคยสงสัยมั้ยว่า ศิลปะการแสดงของ ญี่ปุ่น มีต้นกำเนิดมาจากไหนกันแน่นะ ? วันนี้คาโบฉะ ซูชิ (Kabocha Sushi) จะเล่าให้ฟัง เพื่อที่เวลาคุณไป เที่ยวญี่ปุ่น จะได้อินกับ วัฒนธรรมญี่ปุ่น มากขึ้นกว่าเดิม

ต้นกำเนิดศิลปะการแสดงในญี่ปุ่น

     ในยุคโบราณ ชาวญี่ปุ่น เคารพบูชาเทพเจ้า และเชื่อว่า ธรรมชาติล้วนแต่มีเทพสิงสถิต เมื่อฟ้าฝนกระหน่ำ เกิดเภทภัยต่าง ๆ จึงเชื่อว่านั่นคือการลงโทษจากสวรรค์ พิธีบวงสรวง เพื่อทำให้เทพเจ้าพึงพอใจ ก็เริ่มถือกำเนิดขึ้น โดยหวังว่าเทพเจ้าจะบันดาลความสุข และคุ้มครองพวกเขา ในยุคแรกนั้น คนญี่ปุ่นโบราณ จะมีตัวแทนของหมู่บ้านที่เหมือนกับ หมอผี ร่างทรง ทำหน้าที่ติดต่อกับเทพเจ้า หรือ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ และเป็นผู้ทำพิธีกรรมต่าง ๆ เช่น ร้องเพลงสวด เต้นระบำ เพื่อถวายแด่เทพเจ้า ซึ่งต่อมาได้กลายเป็น การแสดงพื้นบ้าน เน้นเรื่องศิลปะการร่ายรำ และร้องเพลง โดยได้รับแรงบันดาลใจมาจาก พิธีทางศาสนา และ นิทานโบราณของญี่ปุ่น นั่นเอง

จุดเริ่มต้นของ “โนงะคุ” (Nohgaku) หรือ “ละครโน”

     เมื่อเข้าสู่ช่วงศตวรรษที่ 14 คือ ช่วงปลายสมัยคะมะคุระ ( 鎌倉時代・Kamakura ) – สมัยมุโรมะจิ ( 室町時代・Muromachi ) ซึ่งเป็นยุคที่ ญี่ปุ่นรุ่งเรือง ภายใต้การปกครองโดย โชกุน และยังเป็นยุคที่แบ่งชนชั้นวรรณะชัดเจน แม้โชกุน จะมีอำนาจยิ่งใหญ่ในการปกครอง ทว่าชนชั้นศักดินายังคงเหนือกว่า ทั้งในแง่ความรู้ ขนบธรรมเนียม และรสนิยมชั้นสูง ทำให้ประชาชนทั่วไปยังคงรู้สึกว่าตนเองต้อยต่ำ ไม่เว้นแม้แต่ ซามูไร หรือ โชกุน ก็ด้วยเช่นกัน จึงเกิดการสร้างศิลปะต่าง ๆ เพื่อแสดงความเป็นเอกลักษณ์ของตนขึ้นมา และหนึ่งนั้นก็คือ “โนงะคุ”  ที่มีต้นกำเนิดเดิมมาจากละคร “ซารุงะคุ” (猿楽・Sarugaku) จากประเทศจีน ซึ่งตรงกับ สมัยเฮอัน  ( 平安時代・Heian ) และ สมัยนารา ( 奈良時代・Nara ) หรือ ราวปีค.ศ. 700  ละครซารุงะคุ เป็นการแสดงเลียนแบบท่าทาง พร้อมกับร้องเพลงเพื่อสร้างเสียงหัวเราะ ให้ผู้ชมตลกขบขัน นิยมจัดการแสดงในวัด และศาลเจ้า จนเกิดความนิยมไปยังชนชั้นต่าง ๆ กระทั่งยุคเอโดะ (Edo) ละครซารุงะคุ กลายเป็นที่รู้จักกันในชื่อ “โนงะคุ” (Nohgaku) หรือ “ละครโน” นั่นเอง มีเรื่องเล่าว่า นักแสดงโนงะคุ ได้ถูกเชิญให้ไปแสดงถวายต่อโชกุน โชกุนเกิดความประทับใจ ชื่นชอบการแสดงมาก จึงยกระดับให้เป็นนาฎศิลป์ของชนชั้นสูงนับแต่นั้นมา

จากพิธีบวงสรวง สู่สินทรัพย์ทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าแห่งประเทศญี่ปุ่น

     ละครโน เป็นการแสดงพื้นบ้าน วรรณคดีของญี่ปุ่น มีต้นกำเนิดมาจากเพลงสวด และ การร่ายรำบูชาเทพเจ้า ซึ่งเกิดขึ้นในยุคมุโรมะจิ (室町時代・Muromachi)  บทร้องใน โนงะคุ จะเป็นการเปล่งเสียงออกมาในระดับโทนเดียวกัน  มักจะใช้สำนวนโวหาร ที่เต็มไปด้วยสัญลักษณ์ ให้ผู้ชมตีความไปพร้อม ๆ กับการแสดงที่มีท่วงท่าการเคลื่อนไหวอย่างเชื่องช้า ซึ่งจะทำให้จิตใจของผู้ชมเกิดความสงบขณะนั่งชมตามแนวคำสอนของลัทธิเซน (Zen)  ต่อมาได้รับความนิยมอย่างมากในหมู่ชนชั้นปกครอง นักรบ และ ซามูไร ที่กำลังรุ่งเรืองในสมัยนั้น  ทำให้ “ โนงะคุ หรือ ละครโน ” กลายเป็นนาฏกรรม หรือศิลปะการแสดงละคร ของชนชั้นสูงใน ญี่ปุ่น ซึ่งนักแสดงจะสวมหน้ากาก และ แต่งกายในชุดญี่ปุ่นโบราณ 

ต่อมาในในปี ค.ศ. 1957 ได้รับการประกาศจาก องค์กรยูเนสโก (UNESCO) ให้เป็นสินทรัพย์ทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าแห่ง ประเทศญี่ปุ่น  และ ในปี ค.ศ. 2001 UNESCO ประกาศให้เป็น Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity เท่านั้นไม่พอ ในปี ค.ศ. 2008 “โนงะคุ หรือ ละครโน” ยังได้รับการจดทะเบียนขึ้นเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอีกด้วย

เทพเจ้า-ผีสางเทวดา-คนแหกคอก สู่สัญลักษณ์ วัฒนธรรมญี่ปุ่น

     ศิลปะการแสดงญี่ปุ่น ยังมีอีกหนึ่งอย่างที่ถือเป็นสีสันจัดจ้าน และกลายเป็นสัญลักษณ์ทาง วัฒนธรรมญี่ปุ่น นั่นก็คือ “คาบูกิ” (Kabuki) คำว่า “คาบูกิ” หมายถึง ละครที่เล่นเป็นพวก “คาบูกิโมโนะ” ซึ่งแผลงมาจากคำว่า “คาบุกุ” ( 傾く) หมายถึงการประพฤติตัวตามใจตนเอง หากพอนานไป กลับกลายเป็นคำใช้เรียกคนที่แต่งตัวแฟชั่นเวอร์ ๆ ทำตัวนอกคอก ไม่แคร์ระเบียบสังคม แต่แล้วเมื่อเวลาผ่านไป จากละครแต่งกายเลียนแบบพวกนอกคอก ดันกลายเป็น สัญลักษณ์ของวัฒนธรรมญี่ปุ่น ที่ชาวต่างชาติจดจำได้เป็นอย่างดี

     ทว่านอกจาก วัฒนธรรมญี่ปุ่น ที่น่าสนใจแล้ว อาหารญี่ปุ่น ก็มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลกด้วยเช่นกัน ทางร้านอาหารญี่ปุ่น คาโบฉะ ซูชิ   (Kabocha Sushi)   เล็งเห็นถึงความสำคัญนี้ จึงเลือกวัตถุดิบ สด ใหม่ นำเข้ามาจากตลาดปลาซึกิจิ ส่งตรงจากประเทศญี่ปุ่น มาถึงประเทศไทย ทำให้คุณภาพอาหารของเราแตกต่างจาก ร้านอาหารญี่ปุ่น ทั่ว ๆ ไป เพราะ คาโบฉะ ซูชิ (Kabocha Sushi) ต้องการให้ทุกคนที่คิดถึง อาหารญี่ปุ่น ได้ลิ้มชิมรสชาติที่ชื่นชอบเหมือนต้นตำรับ โดยไม่ต้องเดินทางไปไกลถึงต่างแดน!